ЗООНИМ КОМПОНЕНТЛЫ КЕШЕ НОМИНАЦИЯЛӘРЕ (ТӨМӘН ӨЛКӘСЕ КӨНЬЯГЫНДАГЫ ТАТАР СӨЙЛӘШЛӘРЕ МАТЕРИАЛЫ НИГЕЗЕНДӘ)
Гүзәл Җәгъфәр кызы Фәйзуллина,
Төмән дәүләт университетының Д. И. Менделеев исемендәге
Тубыл педагогия институты (филиал),
Россия, 626150, Тубыл ш., Знаменская ур., 58 нче йорт,
utgus@mail.ru.
Мәкалә фәнни тикшеренүчеләрнең хәзерге вакытта игътибарын нык җәлеп иткән тубыл-иртыш диалектының зоонимнар метафоризациясен ачыклауга багышланган. Тереклек образлары (шул исәптән кошлар, бөҗәкләр, балык атамалары) аркылы татарларның дөнья тел сурәтендә кешенең хезмәт сөючәнлек, гүзәллек, аһәңлелек, тышкы матурлык, ахмаклык, таркаулык, яраклашу, тыйнаксызлык, бушлык һ.б. кебек эчке һәм тышкы сыйфатлары чагылдырыла. Сүзнең эчке формасын тышкы кыяфәт, физик сыйфатлар, гадәтләр, холык, дөньяны кабул итү үзенчәлекләре, атлап йөрү рәвеше, кошлар сайравы, ис тарату һ.б.ш. билгеләр тәшкил итә.
Төп төшенчәләр: метафоризация, себер татарлары, тубыл-иртыш диалекты, кеше номинациясе, зооним.
