KFU. Card publication. ГАЯЗ ИСХАКЫЙ ӘСӘРЛӘРӘ ХХI ГАСЫР ТАТАР СӘХНӘСЕНДӘ

KAZAN
FEDERAL UNIVERSITY

- RUS
- 中文
- ES

ГАЯЗ ИСХАКЫЙ ӘСӘРЛӘРӘ ХХI ГАСЫР ТАТАР СӘХНӘСЕНДӘ

Form of presentation

Articles in international journals and collections

Year of publication

2023

Язык

русский

Authors, employees of KFU

Khabutdinova Mileusha Mukhametzyanovna, author

Bibliographic description in the original language

Khәbetdinova M.M.,GAYaZ ISKhAKYY ӘSӘRLӘRӘ KhKhI GASYR TATAR SӘKhNӘSENDӘ // İdil Ural Araştırmaları. 2023. №5(25) 35-62. DOI: 10.47089/iuad.1285416

Annotation

Мәкаләдә татар сәхнәсендә Гаяз Исхакый әсәрләренең куелыш тарихы буенча фактлар системалаштырыла. «Гаяз Исхакый һәм театр» темасы үзенең чиксез тирәнлеге белән фәнни мәйданда аерылып тора. Әлеге тема турында озак фикер йөртергә мөмкинлек туа. Бөек татар язучысы әсәрләренең сәхнәләштерү традицияләре театрның үсеше белән тирән бәйләнештә булганы ачык күренә. Әгәр беренче театр куелышларында режиссерлар темалар һәм образларны эшләүдә «автор артыннан» барсалар, тора-бара, төрле театраль стилистикасындагы иҗади экспериментлар юлына басалар. Гаяз Исхакый әсәрләренең татар сәхнәсендә сәхнәләштерү тарихы үз эченә ике этапны ала: 1) 1906 – 1923 еллар; 2) 1990дан – хәзерге көнгә кадәр. Татар театры үсеш алган саен үзгәрә бара, әмма иҗат әһелләре һәм тамашачыларның бөек язучы мирасына кызыксынуы үзгәрми. Г.Исхакый мирасын пропагандалауга татар сәхнәсендә режиссерлар Празат Исәнбәт (1927 – 2001), Ренат Әюпов (1964 елда туган), Фәрит Бикчәнтәев (1962 елда туган), Айдар Җаббаров (1991 елда туган) зур көч салганнар. Празат Исәнбәтнең иҗат портфелендә – Г.Исхакыйның «Зөләйха» (1993), «Брачный контракт» (1994), «Җан Баевич» (1995) спектакльләре. Фәрит Бикчәнтәев язучының прозасы белән кызыксынды. Ул «Көз» (1993), «Курчак туе» (2009) спектакльләрен куйды. Режиссер Ренат Әюпов та Гаяз Исхакый иҗаты белән тыгыз элемтәдә. Ул аның прозасын сәхнәләштерүдә зур тәҗрибә туплаган: «Кәләпүшче кыз (2002), «Остазбикә» (2005), «Сөннәтче бабай» (2005, 2021), «Кәҗүл читек» (2018). Чын революцияне, постмодернистик манерада спектакльләр куеп, яшь режиссер Айдар Җаббаров ясады. Ул, язучының башлангыч чорында язылган әсәрләренә нигезләнеп, ике спектакль тудырды: «Тормышмы бу?!» (2018), «Ул әле өйләнмәгән иде» (2022).

Keywords

Татар әдәбияты, татар театры, Празат Исәнбәт, Ренат Әюпов, Фәрит Бикчәнтәев, Айдар Җаббаров

The name of the journal

İdil Ural Araştırmaları

Please use this ID to quote from or refer to the card

https://repository.kpfu.ru/eng/?p_id=281610&p_lang=2

Full metadata record

Field DC	Value	Language
dc.contributor.author	Khabutdinova Mileusha Mukhametzyanovna	ru_RU
dc.date.accessioned	2023-01-01T00:00:00Z	ru_RU
dc.date.available	2023-01-01T00:00:00Z	ru_RU
dc.date.issued	2023	ru_RU
dc.identifier.citation	Хәбетдинова М.М.,ГАЯЗ ИСХАКЫЙ ӘСӘРЛӘРӘ ХХI ГАСЫР ТАТАР СӘХНӘСЕНДӘ // İdil Ural Araştırmaları. 2023. №5(25) 35-62. DOI: 10.47089/iuad.1285416	ru_RU
dc.identifier.uri	https://repository.kpfu.ru/eng/?p_id=281610&p_lang=2	ru_RU
dc.description.abstract	İdil Ural Araştırmaları	ru_RU
dc.description.abstract	Мәкаләдә татар сәхнәсендә Гаяз Исхакый әсәрләренең куелыш тарихы буенча фактлар системалаштырыла. «Гаяз Исхакый һәм театр» темасы үзенең чиксез тирәнлеге белән фәнни мәйданда аерылып тора. Әлеге тема турында озак фикер йөртергә мөмкинлек туа. Бөек татар язучысы әсәрләренең сәхнәләштерү традицияләре театрның үсеше белән тирән бәйләнештә булганы ачык күренә. Әгәр беренче театр куелышларында режиссерлар темалар һәм образларны эшләүдә «автор артыннан» барсалар, тора-бара, төрле театраль стилистикасындагы иҗади экспериментлар юлына басалар. Гаяз Исхакый әсәрләренең татар сәхнәсендә сәхнәләштерү тарихы үз эченә ике этапны ала: 1) 1906 – 1923 еллар; 2) 1990дан – хәзерге көнгә кадәр. Татар театры үсеш алган саен үзгәрә бара, әмма иҗат әһелләре һәм тамашачыларның бөек язучы мирасына кызыксынуы үзгәрми. Г.Исхакый мирасын пропагандалауга татар сәхнәсендә режиссерлар Празат Исәнбәт (1927 – 2001), Ренат Әюпов (1964 елда туган), Фәрит Бикчәнтәев (1962 елда туган), Айдар Җаббаров (1991 елда туган) зур көч салганнар. Празат Исәнбәтнең иҗат портфелендә – Г.Исхакыйның «Зөләйха» (1993), «Брачный контракт» (1994), «Җан Баевич» (1995) спектакльләре. Фәрит Бикчәнтәев язучының прозасы белән кызыксынды. Ул «Көз» (1993), «Курчак туе» (2009) спектакльләрен куйды. Режиссер Ренат Әюпов та Гаяз Исхакый иҗаты белән тыгыз элемтәдә. Ул аның прозасын сәхнәләштерүдә зур тәҗрибә туплаган: «Кәләпүшче кыз (2002), «Остазбикә» (2005), «Сөннәтче бабай» (2005, 2021), «Кәҗүл читек» (2018). Чын революцияне, постмодернистик манерада спектакльләр куеп, яшь режиссер Айдар Җаббаров ясады. Ул, язучының башлангыч чорында язылган әсәрләренә нигезләнеп, ике спектакль тудырды: «Тормышмы бу?!» (2018), «Ул әле өйләнмәгән иде» (2022).	ru_RU
dc.language.iso	ru	ru_RU
dc.subject	Татар әдәбияты	ru_RU
dc.subject	татар театры	ru_RU
dc.subject	Празат Исәнбәт	ru_RU
dc.subject	Ренат Әюпов	ru_RU
dc.subject	Фәрит Бикчәнтәев	ru_RU
dc.subject	Айдар Җаббаров	ru_RU
dc.title	ГАЯЗ ИСХАКЫЙ ӘСӘРЛӘРӘ ХХI ГАСЫР ТАТАР СӘХНӘСЕНДӘ	ru_RU
dc.type	Articles in international journals and collections	ru_RU